16/8/10

¿Valor añadido?



Navegando por Internet, me encuentro en el blog “No recomendable” de Raúl Minchinela un texto del libro “La Economía no existe” de Antonio Baños Boncompain. Lo reproduzco a continuación porque es un texto que sin duda provocará alguna reflexión sobre hacia dónde vamos (o nos llevan) en esta sociedad de consumo:


"La mitología del valor añadido llevada hasta cierto extremo muestra la asombrosa facilidad que tiene todo lo económico para convertirse en grotesco. El valor añadido es un término descriptivo (esto tiene mucho, esto poco) que se ha convertido en un término ético. Los productos con mucho valor añadido parecen ser las croquetas de jamón en ese mundo de croquetas congeladas que llamamos economía.

Sin embargo, el que sea añadido o intrínseco no delata, no debería condicionar, la utilidad real del producto. Pensemos en una manzana. Parece ser que una manzana  (a pesar de su alto valor simbólico entre los cristianos) no es un producto con un gran valor añadido entre los economianos. Al fin y al cabo, según explican los técnicos del ramo, una vez plantado el árbol o fábrica de manzanas, sólo se trata de lograr que sobrevivan, recogerlas y trasladarlas. Puro Neolítico.

Pero resulta que, por azar, tanto las autoridades sanitarias como el ciclo de la moda se han puesto de acuerdo en recomendar, exigir bajo riesgo de exclusión social el consumo de abundantes piezas de fruta, manzanas entre ellas.

Lo lógico sería que la gente, siempre obediente, comiese más manzanas. Pero no. Eso puede ser una afirmación lógica e incluso beneficiosa en el mundo real, en el plano filosófico e incluso desde el punto de vista de las encías o el colon, pero no lo es para un economista.

La manzana tiene poco valor añadido y eso, en economía, es como si tuviese gusanos.

Por eso, los economistas y los economistas caros (esto es, los publicistas) decidieron que si era inevitable que la gente comiese manzanas en lugar de donuts, al menos debían quitarle la mugre: ofrecer valor añadido. Y aquí empieza la metáfora, paradoja o parida. Veamos.

Solán de Cabras saca al mercado un producto: Fruta Esencial. Según declara Dolores Medio, responsable del producto, a la revista Anuncios: «Fruta Esencial es una monodosis de fruta que proporciona una equivalencia del ciento por ciento con la fruta fresca. Contiene todo lo que tiene una fruta y sólo lo que tiene una fruta».

El envase de Esencial de manzana tiene, más o menos, el tamaño de una manzana y la forma de una manzana, o sea que, si no me equivoco, ocupa el mismo espacio que una manzana monodósica, una apple classic o, como dirían las abuelas, manzana del árbol.

El gusto es más o menos como el de una manzana (contiene un 80 por ciento de fruta, con lo que la empresa puede externalizar un 20 por ciento de manzana para otros usos) y el precio es, más o menos, como el de una caja de manzanas.

Nada en el razonable mundo de las decisiones económicas, en ese mundo que despide trabajadores por exceso de coste y mantiene en la miseria a millones de agricultores, nada, digo, llevaría a una persona sensata a pagar mucho más por un sucedáneo de la manzana pudiendo comer manzanas. Sería una decisión irracional, absurda en el mundo del homo economicus.

Y sin embargo se venden. A pesar de que el susodicho producto alienta los valores contrarios a los que pueda tener un comedor de manzanas, porque para hacer el envase de plástico se necesita petróleo obtenido en países dudosamente democráticos, transporte, refrigeración y una maquinaria especializada. En el proceso de manipulación y envasado se consumen grandes cantidades de energías no renovables (luz, calefacción…) y no hay manera de garantizar el correcto reciclaje del packaging.

¿Qué puede llevar a una determinada cultura a preferir una larguísima, complicada, retorcida, tecnificada y carísima cadena de producción de sucedáneo de manzana habiendo manzanas disponibles?

El valor añadido. Fruta Esencial será menos manzana que una manzana, pero lo que te tomas, te lo aseguro, es un chute de valor añadido.

El hombre antiguo podía vivir de manzanas, pero el hombre del capitalismo tantálico necesita alimentarse de valores económicos: exclusividad, modernidad, sostenibilidad, juventud, dinamismo y… valor añadido".

Antonio Baños Boncompain,
 “La Economía no existe”,
Ed. Los libros del lince, pags 165-167

 ¿Valor engadido?

Navegando por Internet, atópome no blog No recomendable de Raúl Minchinela un texto do libro “La Economía no existe” de Antonio Baños Boncompain. Reprodúzoo a continuación porque é un texto que sen dúbida provocará algunha reflexión sobre cara a onde imos (ou nos levan) nesta sociedade de consumo:

“A mitoloxía do valor engadido levada ata certo extremo mostra a asombrosa facilidade que ten todo o económico para converterse en grotesco. O valor engadido é un termo descritivo (isto ten moito, isto pouco) que se converteu nun termo ético. Os produtos con moito valor engadido parecen ser as croquetas de xamón nese mundo de croquetas conxeladas que chamamos economía.

Con todo, o que sexa engadido ou intrínseco non delata, non debería condicionar, a utilidade real do produto. Pensemos nunha mazá. Parece ser que unha mazá (a pesar do seu alto valor simbólico entre os cristiáns) non é un produto cun gran valor engadido entre os “economianos”. Á fin e ao cabo, segundo explican os técnicos do ramo, unha vez plantado a árbore ou fábrica de mazás, só se trata de lograr que sobrevivan, recollelas e trasladalas. Puro Neolítico.

Pero resulta que, por azar, tanto as autoridades sanitarias como o ciclo da moda puxéronse de acordo en recomendar, esixir baixo risco de exclusión social o consumo de abundantes pezas de froita, mazás entre elas.

O lóxico sería que a xente, sempre obediente, comese máis mazás. Pero non. Iso pode ser unha afirmación lóxica e ata beneficiosa no mundo real, no plano filosófico e ata desde o punto de vista das enxivas ou o colon, pero non o é para un economista.

A mazá ten pouco valor engadido e iso, en economía, é coma se tivese vermes.

Por iso, os economistas e os economistas caros (isto é, os publicistas) decidiron que se era inevitable que a xente comese mazás en lugar de donuts, polo menos debían quitarlle a roña: ofrecer valor engadido. E aquí empeza a metáfora, paradoxo ou parida. Vexamos.

Solán de Cabras saca ao mercado un produto: Fruta Esencial. Segundo declara Dolores Medio, responsable do produto, á revísta Anuncios: «Fruta Esencial é unha monodosis de froita que proporciona unha equivalencia do cento por cento coa froita fresca. Contén todo o que ten unha froita e só o que ten unha froita».

O envase de Esencial de mazá ten, máis ou menos, o tamaño dunha mazá e a forma dunha mazá, ou sexa que, se non me equivoco, ocupa o mesmo espazo que unha mazá monodósica, unha apple classic ou, como dirían as avoas, mazá da árbore.

O gusto é máis ou menos como o dunha mazá (contén un 80 por cento de froita, co que a empresa pode externalizar un 20 por cento de mazá para outros usos) e o prezo é, máis ou menos, como o dunha caixa de mazás.

Nada no razoable mundo das decisións económicas, nese mundo que despide traballadores por exceso de custo e mantén na miseria a millóns de agricultores, nada, digo, levaría a unha persoa sensata a pagar moito máis por un sucedáneo da mazá podendo comer mazás. Sería unha decisión irracional, absurda no mundo do homo economicus.

E con todo véndense. A pesar de que o devandito produto alenta os valores contrarios aos que poida ter un comedor de mazás, porque para facer o envase de plástico necesítase petróleo obtido en países dubidosamente democráticos, transporte, refrixeración e unha maquinaria especializada. No proceso de manipulación e envasado consómense grandes cantidades de enerxías non renovables (luz, calefacción) e non hai xeito de garantir a correcta reciclaxe do packaging.

Que pode levar a unha determinada cultura a preferir unha longuísima, complicada, retorcida, tecnificada e carísima cadea de produción de sucedáneo de mazá habendo mazás dispoñibles?

O valor engadido. Fruta Esencial será menos mazá que unha mazá, pero o que che tomas, asegúrocho, é un “chute” de valor engadido.

O home antigo podía vivir de mazás, pero o home do capitalismo tantálico necesita alimentarse de valores económicos: exclusividade, modernidade, sustentabilidade, mocidade, dinamismo e valor engadido".

Antonio Baños Boncompain,
“La Economía no existe”,
Ed. Los libros del lince, pags 165-167



Máis sobre o libro e o seu autor pulsando aquí.

No hay comentarios: